ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσος (ΓΟΠΝ) αποτελεί συχνή παθολογική κατάσταση (1 στους 3), κατά την οποία όξινο γαστρικό υγρό παλινδρομεί από το στομάχι στον οισοφάγο, προκαλώντας συμπτώματα ικανά να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής του ατόμου.

Τυπικά συμπτώματα:

• Οπισθοστερνικό καύσος (κάψιμο, «καούρα» στο στήθος) το συχνότερο.
• Όξινες αναγωγές (ξινίλες)
• Πόνος κατά την κατάποση (οδυνοφαγία)

Στο 1/3 του πληθυσμού, τα συμπτώματα εκδηλώνονται μια φορά το μήνα, στο 1/5 περισσότερο από μια φορά και στο 5-7% σε καθημερινή βάση.

Η νόσος εμφανίζεται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, είναι ωστόσο συχνότερη σε ηλικίες άνω των 50 ετών.

Άτυπα συμπτώματα:

• Πόνος στο στήθος
• Βραχνάδα
• Ναυτία
• Χρόνιος παροξυσμικός βήχας (νυχτερινός, ξηρός)
• Δύσπνοια
• Φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα
• Άσθμα
• Κακοσμία στόματος (χαλίτωση)

Αίτια:

• Παχυσαρκία (αύξηση δείκτη μάζας σώματος – BMI)
• Γαστρική υπεροξύτητα (υπερβολική παραγωγή υδροχλωρικού οξέος)
• Ένταση, stress, στεναχώρια
• Λιπαρές τροφές, γλυκά
• Αλκοόλ, καφεΐνη, αναψυκτικά τύπου Cola
• Νικοτίνη (κάπνισμα)
• Στενά ρούχα, σφιχτή ζώνη (αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση)

Ο οισοφάγος Barrett διαγιγνώσκεται στο 2% του γενικού πληθυσμού και στο 10 - 15% των ατόμων με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ). Στον οισοφάγο Barrett, τα πλακώδη κύτταρα του κατώτερου οισοφάγου αντικαθίστανται από κυλινδρικά κύτταρα (σαν αμυντικός μηχανισμός στην παλινδρόμηση του οξέος -εντερική μετάπλαση). Η κατάσταση θεωρείται προ-καρκινική, με ποσοστό μετατροπής – εξαλλαγής σε καρκίνο του οισοφάγου 0,5% ετησίως. Ο οισοφάγος Barrett διαγιγνώσκεται με γαστροσκόπηση και λήψη πολλαπλών βιοψιών.

Το πεπτικό έλκος είναι μια πληγή με ποικίλο βάθος στο τοίχωμα του στομάχου ή/και του δωδεκαδακτύλου.

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι:

• Πόνος στην άνω κοιλιά (στο γαστρικό έλκος δεν σχετίζεται με το γεύμα ή επιδεινώνεται με τη λήψη τροφής, ενώ στο δωδεκαδακτυλικό εμφανίζεται με άδειο στομάχι -άλγος πείνας).
• Ναυτία, έμετοι.
• Δυσπεψία, πρώιμος κορεσμός.
• Ανορεξία
• Οι επιπλοκές του πεπτικού έλκους είναι η αιμορραγία (μέλαινες–μαύρα κόπρανα, ή όταν η απώλεια είναι αθρόα –ερυθρό αίμα, αιματέμεση και διαταραχές της κυκλοφορίας του αίματος, ακόμη και καταπληξία -σοκ).
• Διάτρηση (τρύπημα) του τοιχώματος (οξύ, διαξιφιστικό άλγος, οξεία κοιλία).

Αίτια:

• Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (HP).
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
• (αναλγητικά για αρθραλγίες, μυαλγίες, δυσμηνόρροια).
• Έντονες στρεσογόνες καταστάσεις (αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη).
• Αλκοόλ, κάπνισμα.

Το ευερέθιστο έντερο (σπαστική κολίτιδα) είναι μια συχνή λειτουργική διαταραχή που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Συνήθη συμπτώματα είναι:

• Πόνος, δυσφορία στην κοιλιά
• Φούσκωμα (μετεωρισμός)
• Διαταραχές στις κενώσεις (αλλαγή στη συνήθεια του εντέρου)

Τα αίτια για την εμφάνιση του συνδρόμου δεν είναι γνωστά. Δεν υπάρχουν εξειδικευμένες εξετάσεις για το ευερέθιστο έντερο. Η διάγνωση γίνεται εξ αποκλεισμού της οργανικής αιτιολογίας.

Η κολονοσκόπηση διενεργείται ειδικά στους άνω των 50 ετών για τον αποκλεισμό του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η κλινική εικόνα ποικίλλει και η θεραπεία πρέπει να είναι αυστηρά εξατομικευμένη. Σε αρκετές περιπτώσεις, με τη σωστή ιατρική προσέγγιση, αλλά και τη συνεργασία του ασθενούς, μπορεί να επιτευχθεί αξιοσημείωτη μείωση της έντασης των συμπτωμάτων, καθώς και σημαντική αύξηση του διαστήματος μεταξύ των εξάρσεων.

Η ποσότητα των αερίων στον πεπτικό σωλήνα προέρχεται από την κατάποση (ειδικά όταν τρώμε βιαστικά, χωρίς να μασάμε καλά την τροφή) και από τα βακτήρια του παχέος εντέρου (βακτηριδιακή χλωρίδα). Υπάρχουν τροφές που ενοχοποιούνται για την παραγωγή αυξημένων αερίων «αεριογόνες», γιατί αποτελούν υπόστρωμα για τα βακτήρια. Αυτές είναι μεταξύ άλλων τα όσπρια, τα μήλα, οι πατάτες, το μπρόκολο, το λάχανο, ο αρακάς, οι αγκινάρες, το κουνουπίδι κ.ά.

Τα αέρια εξωτερικεύονται με ερυγές (ρεψίματα), ιδιαίτερα όταν υφίσταται γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Όταν υπάρχουν διαταραχές της εντερικής κινητικότητας, αλλά και της εντερικής χλωρίδας, συσσωρεύονται στις εντερικές έλικες και στις κολικές καμπές και προκαλούν δυσφορία, φούσκωμα (μετεωρισμό).

Η κοιλιοκάκη (celiac disease), ή αλλιώς δυσανεξία στη γλουτένη, αφορά το 1% περίπου του πληθυσμού και χαρακτηρίζεται από ειδικές βλεννογονικές βλάβες λεπτού εντέρου (ατροφία λαχνών), που βελτιώνονται με την απομάκρυνση της γλουτένης (πρωτεΐνης του σιταριού, κριθαριού, σίκαλης) από τη διατροφή και υποτροπιάζουν με την επανεισαγωγή της. Κάποια άτομα αντιδρούν επίσης και στη βρώμη. Υπάρχει γενετική προδιάθεση, αφού εμφανίζεται συχνά σε άτομα της ίδιας οικογένειας. Η κλινική της εικόνα ποικίλλει, από σχεδόν ασυμπτωματική έως θορυβώδη, όπως με:

• Πόνο στην κοιλιά
• Έμετους
• Διάρροια/δυσκοιλιότητα
• Μετεωρισμό
• Απώλεια βάρους
• Αναιμία από έλλειψη σιδήρου, ανθεκτική στη θεραπεία
• Χαμηλό ανάστημα
• Ανεξήγητη στειρότητα
• Επαναλαμβανόμενες αποβολές
• Οστεοπόρωση
• Κόπωση
• Μούδιασμα στα πόδια
• Κατάθλιψη

Η διάγνωση τίθεται συχνά με το συνδυασμό ειδικών ορολογικών δεικτών (αντισωμάτων) και βιοψιών του λεπτού εντέρου. Μπορεί να συνοδεύεται και από άλλες αυτοάνοσες διαταραχές, όπως συχνά τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto.

Η ελκώδης κολίτιδα (ΕΚ) είναι μια χρόνια νόσος αγνώστου αιτιολογίας που ανήκει στα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (ΙΦΝΕ) και χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και εξελκώσεις του βλεννογόνου του παχέος εντέρου. Η χρόνια φλεγμονή συσχετίζεται με μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση γενετικής προδιάθεσης και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η συμπτωματολογία έχει να κάνει με πόνο στην κοιλιά και διαρροϊκές, συχνά αιματηρές κενώσεις. Προσβάλλει κατ’ αποκλειστικότητα το παχύ έντερο. Η πορεία της νόσου χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις.

Η νόσος του CROHN αποτελεί χρόνια νόσο, αγνώστου αιτιολογίας που ανήκει στα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (ΙΦΝΕ). Σε αντίθεση με την ελκώδη κολίτιδα, που προσβάλλει κατ’ αποκλειστικότητα το παχύ έντερο, η νόσος CROHN μπορεί να αφορά ολόκληρο τον πεπτικό σωλήνα, από το στόμα μέχρι τον πρωκτό. Αιτιολογικά, σχετίζεται με την πολύπλοκη αλληλεπίδραση γενετικής προδιάθεσης – περιβαλλοντικών παραγόντων.

Η συμπτωματολογία περιλαμβάνει κοιλιακό πόνο, φούσκωμα (μετεωρισμό) και συχνά διαρροϊκές κενώσεις. Η πορεία της νόσου χαρακτηρίζεται από υφέσεις και εξάρσεις.

Η κολονοσκόπηση, όταν διενεργείται στα πλαίσια της πρόληψης των νοσημάτων του παχέος εντέρου, αποτελεί την ασφαλέστερη εξέταση για τη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης του καρκίνου του παχέος εντέρου. Παράλληλα, πραγματοποιείται για την ενδοσκοπική διερεύνηση κλινικών, εργαστηριακών και απεικονιστικών ευρημάτων. Ο προληπτικός έλεγχος πρέπει να αρχίζει γύρω στα 50 έτη, ελλείψει άλλης συμπτωματολογίας (στις ΗΠΑ στα 45 έτη). Εξαιρούνται οι ομάδες με προκαρκινικές παθήσεις (π.χ. ελκώδης κολίτιδα,→ 8 χρόνια από την έναρξη των συμπτωμάτων, σύνδρομο οικογενούς αδενωματώδους πολυποδίασης – FAP → ενδοσκόπηση στη 2η δεκαετία ζωής), ή με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου.

Οι αιμορροϊδες είναι συστάδες φλεβών εντός και εκτός του πρωκτικού σωλήνα (εσωτερικές και εξωτερικές). Υφίστανται σε όλους, όμως η διάτασή τους μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, τη λεγόμενη αιμορροϊδοπάθεια. Αιτιολογικά συνδέονται με το σύγχρονο δυτικό τρόπο ζωής, λανθασμένα επιλεγμένους διατροφικούς παράγοντες, παχυσαρκία, καθιστική ζωή, έλλειψη φυσικής άσκησης, χρόνια δυσκοιλιότητα, παρατεταμένη ορθοστασία, κύηση, άρση βάρους, χρόνιος βήχας κ.ά.

Σημαντικό ρόλο στην εμφάνισή της παίζει και η γενετική προδιάθεση.

Οι ραγάδες δακτυλίου είναι βλεννογονικές σχάσεις (πληγές) που σχηματίζονται στην περιοχή του πρωκτού (δακτύλιο), συνήθως από αυξημένη πίεση στα πλαίσια δυσκοιλιότητας ή διάρροιας.

Μπορεί να σχηματιστούν και δευτερογενώς, σχετιζόμενες με υποκείμενη συστηματική νόσο όπως η νόσος CROHN, η ελκώδης κολίτιδα, η πρωκτίτιδα, η φυματίωση, ο καρκίνος του πρωκτού κ.ά. Προκαλεί έντονο πόνο (σαν κάψιμο) κατά την αφόδευση και μερικές φορές διακόπτει την κένωση. Η οξεία ραγάδα αντιμετωπίζεται συνήθως συντηρητικά, ενώ για τη χρόνια μπορεί να απαιτηθεί χρήση LASER ή ακόμα και χειρουργική επέμβαση σε ορισμένες περιπτώσεις.